Moto Kurye Ölümleri Meclis Gündeminde

Ankara – Emek Partisi (EMEP) Gaziantep Milletvekili Sevda Karaca, moto kuryelerin çalışma koşullarını ve iş cinayetlerini Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) gündeme taşıdı. Karaca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’a verdiği soru önergesinde, son dönemde artan moto kurye ölümlerine dikkat çekerek, acil önlemler alınmasını talep etti.

Üniversiteli Kurye Cinayeti Yine Gündemde

Geçtiğimiz günlerde Balıkesir Üniversitesi Turizm Rehberliği Bölümü öğrencisi 20 yaşındaki Ata Emre Akman’ın, moto kurye olarak çalıştığı esnada bıçaklanarak öldürülmesi, kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştı. Karaca, bu cinayetin, 2022 yılında benzer şekilde öldürülen Gazi Üniversitesi Tarih bölümü ve İstanbul Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği bölümü öğrencisi Samet Özgül’ü akla getirdiğini belirtti.

“Çok Tehlikeli İş Kolu” Sınıflandırması

Kurye Hakları Derneği’nin 5 Ocak 2024’te yayınladığı “2023 Moto Kurye Ölümleri Raporu”na atıfta bulunan Karaca, 2022 yılında 58, 2023 yılında ise 3’ü çocuk 5’i mülteci olmak üzere en az 68 moto kuryenin hayatını kaybettiğini hatırlattı. Karaca, raporda dikkat çeken hususlardan birinin, moto kuryelerin çoğunluğunun 18-28 yaş aralığındaki üniversite öğrencisi yaşında olan gençlerden oluşması olduğunu vurguladı.

Hız Pirimi ve Güvencesiz Çalışma Koşulları

Moto kuryelerin ölüm ve yaralanmalarına sebep olan temel unsurun çalışma koşulları olduğunu belirten Karaca, “Raporda, hizmetin üretildiği aracın güvenlik açısından risk arz eden, korumasız olduğu ve bu aracın kullanımında güvenlik açısından özel ekipmanların kullanımına ihtiyaç olduğu ifade edilmektedir. Yapılan işin uzun süreli ve aralıksız olarak sürdürülemeyecek bir iş olduğu ve mevsim şartlarından doğrudan etkilendiği belirtilmektedir. Buna karşın, ‘çok tehlikeli iş kolu’ sınıflandırmasında yer almadığı vurgulanmaktadır. Yasal mevzuat gereği işçi sağlığı ve güvenliği kurallarının iş yerlerinde oluşturulmasının olanaksız olduğu belirtilen raporda; önlem bir yana, ‘hız temelli prim, paket başı ödeme, performans’ gibi uygulamalar ve molaların kullandırılmaması nedeniyle kaza ve ölüm riskinin arttığı öne çıkarılmaktadır” dedi.

Bakan Işıkhan’a Sorular

EMEP Milletvekili Sevda Karaca, Bakan Işıkhan’dan şu sorulara yanıt istedi:

Türkiye çapında toplamda kaç moto kurye çalışmaktadır? Bunların şehir, yaş ve cinsiyet dağılımı nasıldır? Kaç moto kurye üniversite öğrencisidir? Kayıt dışı çalıştırılan moto kurye sayısı kaçtır?
2020-2024 yılları arasında iş cinayetinde ölen ve iş kazasında yaralanan, tacize ve saldırıya maruz kalan moto kurye sayısı kaçtır ve yıllara göre dağılımı nedir? Bunlardan kaçı mülteci, kaçı çocuk, kaçı üniversite öğrencisidir?
Moto kurye olarak çalışırken iş cinayetinde hayatını kaybeden kişilerin ölümleri, iş kazası kapsamına girmekte midir? Değilse iş kazası kapsamına alınmasına ilişkin Bakanlık olarak bir çalışmanız var mıdır?
Moto kuryelerin meslek hastalıkları ne şekilde belirlenmektedir? 2020-2024 yılları arasında meslek hastalığı kaydı yapılan moto kurye sayısı kaçtır?
Hastalık, fırtına, şiddetli yağış ve kaza durumunda dahi siparişlerin yerine ulaştırılması için baskı yapılarak kuralsız ve esnek çalıştırılan moto kuryelerin çalışma yaşamları ne şekilde denetlenmektedir?
İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda denetimsiz bırakılan moto kuryeler için “çok tehlikeli iş kolu” sınıfına alınması için bir çalışmanız bulunmakta mıdır? Moto kuryelerin çalışma koşulları ve İSG denetimleri yasaların uygulanmasını, denetlemesi ve yeni yasal güvenceler için ne tür adımlar atmayı planlamaktasınız?

Moto Kuryeler Güvence İstiyor

Karaca, moto kuryelerin insanca çalışma koşullarında, güvenceli, işçi sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin uygulanmasını, emeklerinin karşılığı olan ücreti ve sorunlarına hem yasal mevzuatta hem de uygulamada gerçek çözümler istediklerini ifade etti.

Bu soru önergesi, moto kuryelerin güvenli çalışma koşulları ve haklarının sağlanması yönündeki talepleri yeniden gündeme taşırken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bu konuda ne tür adımlar atacağı merakla bekleniyor.