Platform Ekonomisi ve Dijital Çalışmanın Geleceği Çalıştayı’nda Kuryelerin Talepleri
ANKARA – Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş birliğinde düzenlenen “Platform Ekonomisi ve Dijital Çalışmanın Geleceği” başlıklı çalıştay, bu hafta Ankara’da çeşitli akademisyenler, sendika temsilcileri ve bürokratların katılımıyla gerçekleştirildi. Dijital platformlar üzerinden yürütülen çalışmanın yasal statüsü, iş güvencesi ve sosyal haklar gibi başlıklar masaya yatırılırken, çalıştayda platform işçiliğinin en büyük grubu olan kuryelerin talepleri sendika temsilcileri aracılığıyla dile getirildi.
Çalıştay, ILO’nun “Çalışma Yaşamında Temel İlkeler ve Haklar Konusunda Sosyal Tarafların ve Sivil Toplumun Kapasitesinin Güçlendirilmesi” projesi kapsamında organize edildi. Açılış konuşmaları ILO Türkiye Direktörü Yasser Hassan, AB Türkiye Delegasyonu Sivil Toplum, Temel Haklar, Yargı ve İçişleri Bölüm Başkanı Jean Barbé ve Çalışma Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Ziya Kürşat Babayiğit tarafından yapıldı.
Çalıştayda çok sayıda taşımacılık sendikası, esnaf kurye odası temsilcileri ve sektör temsilcileri söz alarak fikir ve önerilerini paylaştı.
TEHİS: “Kuryelerin Ortak Taleplerini Temsil Ediyoruz”
Çalıştayda söz alan TEHİS (Turizm, Eğlence ve Hizmet İşçileri Sendikası) Genel Başkanı, Kurye Hakları Derneği başta olmak üzere çok sayıda kurye örgütlenmesinin ortaklaştığı talepleri kamuoyu önünde ifade etti. TEHİS, esnaf kurye modelinin yasal olarak işçilik statüsüne kavuşturulması, işçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin derhal uygulanması, ekipman ve donanım maliyetlerinin işverenlerce karşılanması ve kamusal denetim mekanizmalarının işletilmesi gerektiğini vurguladı. TEHİS Başkanı, “Bugün buradaki en temel eksiklik, doğrudan sahada çalışan kurye arkadaşlarımızın bu masada yer alamamış olmasıdır. Ancak biz bu kürsüde onların ortak taleplerini dile getiriyoruz” diyerek sözlerini sürdürdü.
Kuryelerden 4 Maddelik Talep TEHİS’in konuşmasında aktardığı ve Kurye Hakları Derneği ve çok sayıda kurye örgütlenmesinin ortaklaştığı dört temel talep şu şekilde özetlendi:
1. Kuryeler İşçidir, Esnaf Değil Kurye ekonomisinde hâkim model olan esnaf kurye sistemi, işçilerin sosyal güvenceden yoksun, tüm riskleri ve giderleri kendi cebinden karşıladığı bir yapıya dayanıyor. Dernek ve sendikalar, bu sistemin iş yasalarına aykırı olduğunu ve kuryelerin fiilen işçi olarak çalıştığını vurguluyor.
2. İşçi Sağlığı ve Güvenliği Denetimi Şart Trafikte yüksek riskle çalışan moto kuryelerin yaşadığı kazalar, koruyucu ekipman eksiklikleri ve yoğun çalışma koşulları kamusal denetimi zorunlu kılıyor. Dernek, Çalışma Bakanlığı’nı sektöre özgü özel denetim mekanizmaları kurmaya çağırıyor.
3. Ekipman Giderleri Şirketlerce Karşılanmalı Motor, kask, mont, telefon, kargo çantası gibi giderler şu an kuryelerin kendi olanaklarıyla karşılanıyor. Bazı platformlar reklamlı donanımları dahi işçiye ücretle satıyor. Bu durum, “gelir elde etmek için çalışmaya başlayan bireyin, daha işe başlamadan borçlandırılması” olarak tanımlanıyor.
4. Kamusal Denetim ve Yasal Tanım Geliştirilmeli Platform şirketleri işveren olarak tanımlanmalı, gelir ve çalışma saatleri kayıt altına alınmalı. Yerel yönetimlerin, kuryelere yönelik dinlenme alanları ve sosyal destek hizmetleri sunması gerektiği belirtiliyor.
“Platform Çalışması Sadece Teknolojik Değil, Sınıfsal da Bir Mesele” TEHİS Başkanı konuşmasında, Avrupa Birliği’nin platform çalışmasına dair yeni düzenlemeleri ve ILO raporlarındaki güncel verileri anımsatarak Türkiye’deki düzenlemelerin bu gelişmelerin gerisinde kaldığını ifade etti. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Dijitalleşme adı altında yeni bir güvencesizlik rejimi kurulmamalı. Teknoloji, emeği değersizleştirmek için değil, kolaylaştırmak için kullanılmalı. Platform çalışması yalnızca teknik bir dönüşüm değil, sınıfsal ayrımın yeni biçimlerinden biridir.”
Konuşmanın tamamına ve taleplerin ayrıntılara linkten ulaşabilirsiniz. https://docs.google.com/document/d/1lK5ZOq7Yfa4OHgnTKXryBtJ4fQAFVPapiWmGfzcGuwY/edit?usp=sharing
