Yemeksepeti Express’de “Tam da İstenildiği Gibi” Kurye Olmak

Bu yazıda, “Yemeksepeti Express’de Kurye Olmak Kitapçığı” incelenmiş ve kitapçığın sayfaları tek tek analiz edilmiştir. Yazının amacı, kurye olarak işe başvurmak isteyen adayların vaat edilenler ve gerçekler arasındaki çelişkiyi görmelerini sağlamaktır.

İlk Bakış

Kitapçık toplamda 44 sayfadan oluşmakta ve bolca görsel içermektedir. Pembenin ağırlıklı olarak kullanıldığı yayında Yemeksepeti logosu her yerde belirmektedir.

Kitapçık açıldığında ilk sayfasında yer alan ifade “iş ortağı olmak” şeklindedir. Bu ifade kimlik sorununun en bariz örneğidir. Çoğu platform şirket, çalışan kuryelere “işçi” demek yerine onlara, “iş ortağı, partner, kaplan, kendi hesabına çalışan, bağımsız yüklenici” gibi isimler vermektedir. Bu adlandırma, geleneksel işveren ve işçi ilişkisinin ötesine geçerek kanunlar ve işçi haklarından, kuryeleri uzak tutmaktadır. İşçi kimliğine sahip olmayan kuryeler, kendi şirketlerini açan şahıslar olarak her türlü giderden, vergiden, yaralanmalardan ve kazadan yine kendileri sorumludur.

İş Ortağı Söylemi

Denetimleri ve performansa dayalı kazançları, isimlendirildikleri gibi patronlara hiç benzememektedir. İşçi statüsüne alınmayan kuryeler açısından büyük bir kimlik sorunu yaratan bu husus, platform şirketlerin lehine işleyen tek taraflı sözleşmelerle yasal hâle getirilmektedir. Platform şirketler, aracı olarak nitelendirilirken müşteriyi ve kuryeyi buluşturan mekânsız ve zamansız bir sağlayıcı görevini üstlendiklerini belirtmektedir.

Ancak bu şirketlerin bir işveren olduğu bariz şekilde ortadadır. Platformlar kuryeler üzerinde, hız baskısı yaratırken aynı zamanda sigortasızlık, güvencesizlik, performansa dayalı kazanç sistemi, algoritmik denetim ve sendikalaşamama gibi problemleri de beraberinde getirmektedir. Platformlar kârlarını maksimize ederken en düşük maliyetli biçimde işçi istihdam etmektedir. Esnek çalışma saatleri kavramı, realitede daha önceden kazanılmış işçi haklarına vurulan büyük bir darbedir. Kuryelerin çalışma saatleri hiçbir zaman sekiz saat olmamakla birlikte çoğu kurye, on iki saatin altında çalışmamakta, yıllık izin kullanamamakta ve çalışmadıkları ya da tatil yaptıkları gün ceplerine herhangi bir ücret girmemektedir.

Esneklik ve Güvencesizlik

Güvencesiz çalışma, farklı düzey ve özellikleriyle bütün zamanlarda ve bütün toplumlarda var olmuştur. Güvencesizliğin dünyada önemli bir gündem maddesi hâline gelmesi, 1980’li yıllara rastlamaktadır. 1980’li yıllar, kapitalizmin köklü bir revizyona gittiği ve yeniden yapılandığı bir süreçtir. Neo-liberal politikaların hayata geçirilmesi ve sürdürülmesiyle devletin yapısı ve işlevleri yeniden tanımlanmış ve ekonomik faaliyetler alanı, büyük ölçüde, devletten bağımsız bir varlık alanına dönüştürülmüştür. Emek üretimi ve işçilik esneklik üzerine inşa edilmiştir (İlhan, 2019). Bu dönüşüm, esneklik, güvencesizlik ve istikrarsızlık ekseninde şekillenen yeni bir emek rejiminin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.

Bu yeni rejim işgücünü, geçici ve düşük ücretli işlerde çalışmak zorunda bırakarak “prekarya”¹ olarak tanımlanan güvencesiz bir grup yaratmıştır (Dik & Suğur, 2025). Prekaryanın yoğun olarak emeğini sattığı alanlardan birisi “gig ekonomisidir”. Değişen üretim biçimleri ve dönüşen üretim ilişkileri incelendiğinde sömürünün artmış olduğu güncel yaşam koşullarında pek çok özne, teknolojik araçları kullanarak istikrarsız işlerde çalışmaktadır. Tek seferlik veya geçici işlerde çalışanların her geçen gün çoğalması gig ekonomisi olarak isimlendirilen yeni bir kavramın oluşmasına zemin hazırlamıştır.

Gig ekonomisi, bir işveren için çalışmaktan ziyade, her biri ayrı ücret alan, geçici işleri olan veya ayrı işler yapan öznelere dayalı bir çalışma sistemi olarak tanımlanmaktadır (Dilekoğlu Çalca & Aydın, 2022). Bu sistemde patron ve işçi ilişkisinin yerini üçlü bir mekanizma almıştır: Talep eden (müşteri), talebi üreten firma (platform şirket) ve işin teslimat/lojistik ayağını gerçekleştiren hizmet işçisi. Hizmet işçilerinin büyük kısmı teslimat sektöründe yer alan kuryelerden oluşmaktadır. Kuryelerin çalıştıkları mekânlar ve saatler farklı olsa da, dertleri ve karşılaştıkları problemler çoğu zaman ortaktır.

Kitapçığa Geri Dönüş

Kitapçığın ilerleyen sayfalarında nasıl başvuru yapılacağına dair bilgiler, ekipman temini ve slot seçimleri yer almaktadır. Firmanın kuruluşu ve tarihçesi anlatılmaktadır. Delivery Hero bünyesine katılan şirket, çalışanlarını “Teslimatın Kahramanları” gibi bir lakap ile ifade etmektedir. Direkt olarak zamana ve hıza, hatta bunun yanı sıra doğrudan kazançla alakalı performans yönetimine dair veriler ilk sayfalarda yer almaktadır. Prekarya, sürekli iş güvencesi, istikrarlı gelir ya da sosyal haklara sahip olmayan; geçici, sözleşmeli, yarı zamanlı ya da proje-bazlı işler yapan; neoliberal emek rejiminin ürünü olarak “güvencesizlik”, “belirsizlik” ve “istikrarsızlık” içinde yaşayan proleterya sınıfının içerisine eklemlenen yeni bir gruba karşılık gelmektedir (İNGEV, Prekarya ve Toplumsal Güvence, 2022).

Medyada görülen tüm reklam ve kampanyaların açık bir şekilde dile getirildiğini burada görmek mümkündür. Kurye Haber’in deyimi ile bu reklamların hepsi “ölümcül reklamlardır” ve müşteriye vaat edilenlere bakılınca, kuryelerin yaşam haklarının tehlikede olduğu bir sistem göze çarpmaktadır. Reklamlardaki “sıcak çok daha sıcak” ve “hızlı çok daha hızlı” pazarlaması, kuryelerin hayatları üzerine oynanan bir “kumara” dönüşmektedir! Sipariş gelişi, hazırlanma süresi derken teslimat için “az,” “çok daha az” bir süre kalmaktadır (Kurye Haber, 2022). “Söz verilen zamanda, istenildiği gibi” ifadesi oldukça dikkat çekicidir. Psikolojik ve ekonomik pek çok problem ile günün büyük kısmını motorun üzerinde geçiren kuryeler için, zaman ve hız baskısı direkt olarak kuryelerin canına kast eden bir ifadedir.

Moto kuryelik kayıt dışı çalışmanın yaygın olduğu bir meslek grubudur. Kayıt dışı çalışma, işçinin Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında bildirilmeksizin, iş sözleşmesi resmiyetine ve iş kanununa aykırı olarak çalıştırılmasıdır; bu durumda işçi, sosyal güvenlik, ücret, izin ve iş güvencesi gibi yasal haklardan yoksun kalmaktadır (Türk İş Kanunu, 4857; Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 5510). Moto kuryeler iş saatleri içerisinde uzun saatler motorla yol almaktadır. Bu durum fiziksel olarak risk oluşturmaktadır. Aynı zamanda moto kuryeler müşteri ve işverenden kaynaklı zaman baskısına maruz kalmaktadır. Hava şartları ile ilgili zorluklar, yine kuryelerin en çok stres ve kaygı yaşadıkları durumlardır. Moto kuryeler işleri gereği açık alanda çalışmaktadır ve bu durum onları hava olaylarına açık hâle getirmektedir. Araç kullanırken cep telefonu kullanımı, meslekte az deneyime sahip olma, genç olma ve hız yapma gibi faktörlerin kaza olasılığını arttırdığı görülmüştür. Aynı şekilde performansın ön planda iş tasarımları psiko-sosyal açıdan risk faktörü oluşturmakta iş stresi arttırarak strese bağlı sağlık sorunlarına neden olabilmektedir (ILO, 2022).

Esnaf Kurye (Motor Kurye) ve Bordrolu Kurye

Esnaf kurye kavramı çoğu kurye tarafından bir meslek olarak kabul edilmemesinin yanı sıra özellikle pandemi sonrasında dünyada kendisine yer bulan mesleklerden biridir. Mesleki anlamda bakıldığında esnaf olarak nitelendirilen kuryeler ve bordrolu kuryeler arasında büyük farklar bulunmaktadır. Esnaf kuryeler bağımsız çalışmakta ve sözleşmeler tek taraflı yapılmakta bazense kayıt dışı olarak çalıştırılmaktadır. Kendi hesabına çalışan ve kendi işinin patronu olarak tanımlanan esnaf kuryeler, herhangi bir işverenin işçisi olarak tanımlanmamaktadır. Bu durumda kayıtlı olmayan, sigortası bulunmayan pek çok moto kurye çalışmaya devam etmektedir. Bordrolu kuryeler ise işçi ve işveren ilişkisi doğrultusunda bir iş sözleşmesine tabidir. Sosyal güvence kapsamında esnaf kuryeler kendi sigorta ve bağ-kur’larını kendileri öderken bordrolu kuryelerin sigortaları, işverenleri tarafından ödenmektedir. Bordrolu kuryelerin belli ve sabit bir maaşları bulunmaktadır. Maaşlarının yanı sıra attıkları paket kadar prim ücretleri hesaplarına yatırılmaktadır. Ancak esnaf kuryelerin istikrarlı ve düzenli bir maaşları bulunmamaktadır. Attıkları paket başına ve performanslarına dayalı olarak ücret kazandıkları bir sistemde yer alırlar. Güvencesizlik açısından bakıldığında esnaf kuryelerin bordrolu kuryelere göre daha güvencesiz şartlarda çalıştıkları görülmektedir.

Maliyetlerin çoğunu esnaf kuryeler kendileri karşılarken bordrolu kuryelerin günlük yemek, benzin, motor bakım vb. masrafları işverenler tarafından karşılanmaktadır. Bir kaza olduğu durumda özellikle esnaf kuryeler için kaza sürecinin tamamı kendisine aittir ve platform şirket bu konuda bir sorumluluk kabul etmemektedir. Sigortasını kendi ödemekle yükümlü olan “esnaf kurye”, kaza masraflarını ve motor bakımını da yine tek başına halletmek zorundadır. Büyük bir kaza geçirdiği durumda ise çalışmadığı her gün için hayatta kalmak ve geçinmenin yollarını aramaktadır.

Emek Denetim Süreci ve Algoritmalar

Emeğin denetimi kapitalizm için hayati derecede önemlidir. Kapitalizmin devamlılığı emek gücünün denetimi üzerine kurulmuştur. Emek denetimi de teknolojik ve teknik gelişimlerle beraber değişmiştir. Emek süreçlerine teknoloji dâhil edilmesi bir taraftan emek-gücünün ucuzlamasına, artı değer üretiminin fazlalaşmasına neden olurken diğer taraftan işçiler üzerinde olumsuzlukları beraberinde getirmiştir (Çağlayan & Bayrakcı, 2016). Üretim sürecindeki esneklik, sermayenin denetiminin artması ve işçilerin kazanımlarının yitimidir. Denetim faktörleri: performans değerlendirme, puanlama sistemi, GPS ve takip sistemleri, kalite kontrol standartları, sözleşme ve anlaşmalar adı altında incelenmektedir.

Algoritmik yönetimin merkezinde, teslimatçıların performanslarını değerlendiren bir değerlendirme sistemi ile entegre edilmiş sipariş tahsisi ve performans ölçüm sistemi yer almaktadır. Algoritmik denetimin uygulanması kuryelerin sürekli olarak performanslarını artırmaya çalışmalarına ve bunun sonucu olarak da çok fazla saat çalışmalarına neden olabilmektedir. GPS ve izleme sistemleri ile gönderilerin durumu ve kuryenin nerede olduğu takip edilmektedir. Bu denetim mekanizmaları platformlar üzerinde kontrolü sağlamak, müşteri memnuniyetini artırmak ve kuryelerin performansını değerlendirmek amacıyla kullanılmaktadır (Korkut, 2024).

Denetim şeffaflıktan uzak olmasının yanı sıra hiç adil koşullarda gerçekleşmemektedir. Özellikle tek taraflı bir değerlendirme olması, kuryelerin üzerindeki baskıyı arttırmaktadır. Müşterilerin yorumları ve değerlendirmeleri kuryelere söz hakkı tanınmadan doğru olarak kabul edilmektedir. Müşteri değerlendirmesi sonucunda hiçbir geri bildirimden haberi olmayan kurye, bir anda hesabının kapatılması veya askıya alınması ile karşı karşıya kalabilmektedir. “Müşteri her zaman haklıdır” düşüncesi, platform şirketlerinin en çok kullandığı ve olumsuz bir durumda arkasına sığınacakları bir savunma mekanizmasıdır.

Kazan Kazan Sistemi

Kitapçığa geri dönüldüğünde, “Kazan kazan” sistemine vurgu yapılan söylemlerin arkasından “ne kadar çok kazanç isterseniz o kadar çok paket atmalısınız” ifadesi açık bir şekilde dile getirilmektedir. Bu da büyük bir ücret yanılsamasının yanında, emek sömürüsünün ifade edilmesidir. Esnek çalışma saati, denetimsizlik ve patronluk gibi kelimelerin arkasına saklanmış gizli denetim burada belirmektedir. Ne kadar fazla çalışırlarsa o kadar çok kazanma ihtimalleri olduğu gerçeği ise kuryeler arası rekabeti tetikleyebilmekte ve hem yaptıkları işe, emeklerine hem de iş arkadaşlarına yabancılaşmayı doğurmaktadır. Kuryelerin çoğu, gelir ve gider dengesini yakalayabilmek adına kendilerini zorlayarak insani koşullardan uzak çalışma saatlerinde zamanlarını ve emeklerini harcamaktadır.

Kitapçıkta ilerlendiğinde; yaya olarak, bisikletle, motorla veya araçla taşıma yapılacağı bilgisi Türkiye haritasında pembe renklerle boyanarak gösterilmiştir. Türkiye’de gıda sektöründe kuryelik yapanların büyük bir kısmı taşıma aracı olarak motor kullanmaktadır. Motorun tüm giderleri kuryenin kendisine aittir. Kask takmayan kurye sayısı epey fazladır ancak denetim yapılmadığından bu durum, kuryeler açısından bir caydırıcılık yaratmamaktadır. Yemeksepeti Express’in yelek, taşıma çantası ve punch’ını en yakın noktalardan temin edebilmek için kuryeler bilgilendirilmektedir. Bu, firmanın logosunu ve ismini ücretsiz reklam yapmak manasına gelmektedir ancak kuryeler tüm bu ekipmanları ücret ödeyerek satın almaktadır. Firma ücretsiz reklam yaptırmasının yanı sıra, kuryelere bu ürünleri satmakta ve bu ürünleri almanın zorunlu olduğunu ifade etmektedir. Kuryelerin çalışabilmesi için edinmesi gereken ekipmanlar vardır. Bunlar kitapçıkta; kask, göz koruyucu, ceket ve pantolon, eldiven, ayakkabı ve bot, yüksek görünürlü yelek şeklinde sıralanmıştır. Motor bakımları ve kullanımı kapsamında yağ değişimi, fren kontrolü ve lastik bakımı gibi adımlar sürücülere kitapçıkta hatırlatılmaktadır.

Kitapçığın ilerleyen sayfalarında hak ediş adı altında kazançların nasıl hesaplandığı üstünkörü bir şekilde anlatılmaktadır. Bonuslar ve kazandıran saatler ile bu ücretlerin illere göre farklılık göstereceği bilgisi verilmiştir. Kuryeler ile konuşulduğunda ücret farklılığı doğrulanmıştır. Kazanılan ücretlerden tüm vergiler kesilmektedir. Bahşişlere dahi KDV tutarı eklenmektedir. Firmada kurye olabilmek için fatura kesmek zorunludur. Fatura kesmek için Bimasraf isimli bir uygulamanın telefona indirilmesi şart koşulmuştur. Bu da her kuryenin mutlaka bir muhasebeciye ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Uygulamadaki müşteri hizmetleri hafta içi erken saatlerde iletişimi kapatırken cumartesi günleri öğleden sonra birkaç saat açıktır ve pazar günleri ise kapalıdır. Ancak kuryeler pazar günü de dahil olmak üzere haftanın yedi günü çalışabilmektedir. Ödemelerin kurye hesaplarına yatırılması için Bimasraf üzerinden kazandıkları ücretleri kontrol etmeleri ve bir sorun yoksa onayla tuşuna basarak hesaplamada bir problem oluşmadığını belirtmeleri gerekmektedir. Böylece kazandıkları tutar hesaplarına yatırılmaktadır.

Ödenekler yedi farklı şekilde kategorilere ayrılmıştır. Birinci paket tutarı, paket teslim alınana kadar hak edilen miktardır. Toplam paket tutarı, kullanıcıya teslim edilene kadar geçen süredeki ücrettir. Mesafe tutarı, ücretin km bilgisine göre hesaplanmasıdır. Garanti bölge tutarı, belirli bölgede çalışan kuryeler için verilen ek paket miktarının fiyatıdır. Haftalık paket bonus tutarı, bir hafta içerisinde belirlenen paket tutarını tamamlayan kuryeler için kazanılan bonuslardır. Bahşiş tutarı, kullanıcıların uygulamadan verdikleri bahşişlerdir. Son olarak ise günlük paket bonus tutarı, bir haftalık bonusların hak edişidir. Ödeneklerin yanı sıra kesintiler çok daha fazladır. Nakit softpos kesintisi, KDV ile birlikte haftalık tutardan kesilmektedir. Ekipman kesintisi, %20 KDV oranı, tevkifat tutarı yine kesintiler arasındadır. Bunların yanı sıra kuryelerin günlük kişisel ihtiyaçları, çalışma saatleri uzun olduğundan üç öğün yemekleri, işe gelmediği zamanda vakit geçirecekleri mekanlara ödeyecekleri ücretler gibi pek çok gider bulunmaktadır. Boş vakitlerinde telefonla meşgul olan ya da sigara kullanan kuryelerin bu tip giderleri de epey fazla olmaktadır. Ödüllendirme adı altında uygulamada bir kategori bulunmaktadır. Sorunsuz teslimat yapılırsa 1 puan kazanılmaktadır ve puanların toplamı üzerinden sürücü mağazasından alışveriş yapılmaktadır. 6 ayda yenilenen puanlar doğrultusunda bir malzeme alabilmek için bile binlerce puan toplanması gerekmektedir. Bu da ne kadar çok sipariş yapılırsa ki bu siparişlerin sorunsuz olması gerekir, o kadar fazla ürün alabilme imkanını doğurmaktadır. Örneğin kablosuz bir kulaklık alabilmek için 6500 puan toplamak gerekmektedir. Sürüş teknikleri bağlamında güvenli ve dikkatli bir yolculuk için iki sayfalık ve bol görselli bir alan ayrılmıştır. Platform şirket burada kendisi ile büyük bir çelişki içerisindedir. Sürüş hızı için uyarı yapılmasına ve belli bir hız sınırı aşıldığında uygulamaya bildirim gelmesine rağmen, müşterilere sipariş ettikleri ürünlerin, en kısa zamanda ve soğumadan ulaştırılacağı bilgisi verilmektedir.

Sona Doğru

Son kısımlara doğru, çanta yerleşiminin güvenlik açısından dengeli bir şekilde olması gerektiği söylenirken hemen ardından müşterilerin istediği, özellikle de kırılacak ürünleri sorunsuz taşımak adına yapılan uyarılar dikkat çekmektedir. Sahadan kuryeler ile konuşulduğunda belli bir kat sınırı ve kilo sınırı olmadığı göze çarpmaktadır. Kuryelerin çalıştığı şirketlere göre çıkılabilecek kat sayısı ve taşınabilecek ürün sayısı farklılık göstermektedir. Bazı kuryelerde beş kat sınırı varken bazı kuryelerin yedinci kata kadar ürün taşındığı bilinmektedir. Kilo ölçümü ise doğru sonuçlar vermemektedir. Kedi maması ve su gibi ürünlerin hacimleri olduğundan kilogram hesabına dahil edilmeyebilir. Bu durum insanüstü siparişlerin kuryeler tarafından taşınıyor oluşunu göstermektedir. Çantadaki kilo sınırı ise motorun dengesinin sağlanması için konulmuş bir rakamdan ibarettir. Kuryelerin can güvenliği her zaman ikinci planda yer almaktadır.

Kurye kitapçığının başından sonuna kadar en çok dikkat çeken cümlelerden biri “müşterilerin tam da istedikleri gibi” diğeri ise “çalışma partnerleri” ibaresidir. Çanta yerleşiminden sonra, kaza tespit tutanakları ve tutanağın nasıl kullanılacağı bilgisi birkaç adımda anlatılmaktadır. Sayfa sonunda ise iletişim merkezleri ve konum bilgilendirmesi ile kitapçık sonlandırılmaktadır. 44 sayfalık kitapçık incelendiğinde, özellikle kuryelere edilen hitap şekilleri ve sıklıkla tekrarlanan müşteri memnuniyeti ifadesi rahatsız edicidir. Platform şirket olarak adlandırılan Yemeksepeti Express, anlattıkları ile kuryelerin çalışma hayatında yaşadığı sorunların arasındaki tutarsızlığı görmeyi reddetmektedir. Müşteriler memnun olsun diye, kendilerini aracı şirket olarak nitelendiren firmalar, kuryelerin canlarını hiçe sayarak hızlı teslimat baskısını uygulamaktadır. Esneklikten ve şahıs şirketinden bahsedilen bu sistemde, kuryeler hiçbir zaman özgür ve serbest değil, her an görünür ya da görünmez denetim mekanizmaları tarafından kontrol edilmektedir. Günde ortalama on iki saat çalışan kuryelerin, sipariş gelmediği zamanlarda boş vakitlerini geçirip sosyalleşebilecekleri alanlar bile aracı şirketler tarafından inşa edilmemiştir.

Her gün çalışmak zorunda kalan ve bir gün izin yaptığında kendini güvencesiz hisseden her kurye adına, “esnaf kuryelik” kavramının dönüşerek bu istihdam biçimine “işçi” kimliği kazandırılması gerekmektedir. Aksi takdirde yıllardır verilen hak mücadelesi ve tarihsel olarak kazanılmış işçi hakları, bu sektör içerisinde hakların kaybedilmesi tehlikesini barındırmaktadır. Yazının, her daim aklımızda kalması gereken bir slogan ile bitirilmesi gerekmektedir. Samet Özgül için sosyal medyada adalet isteyen bir hashtag çalışmasında bir twitte “Öldürülen kuryeler için adalet, hayattaki kuryeler için güvence istiyoruz” yazmaktadır. Kuryelik, çok tehlikeli meslekler statüsüne girdiğinde ve meslek, bir eğitime tabi olduğunda, kazaların ve cinayetlerin önüne geçilme oranı artacaktır. Dayanışma ve kolektif bilinç arttığı sürece kuryeler haklarını savunmaya ve mücadeleye etmeye devam edecektir. Hiçbir paket bir kuryenin hayatından daha değerli değildir. Hiçbir kurye yalnız değildir ve sistemi düzeltmek için direniş göstermekten hiçbir zaman vazgeçmeyecektir.

        ŞİMAL YANPINAR

1 Prekarya, sürekli iş güvencesi, istikrarlı gelir ya da sosyal haklara sahip olmayan; geçici, sözleşmeli, yarı

zamanlı ya da proje-bazlı işler yapan; neoliberal emek rejiminin ürünü olarak “güvencesizlik”, “belirsizlik” ve

“istikrarsızlık” içinde yaşayan proleterya sınıfının içerisine eklemlenen yeni bir gruba karşılık

gelmektedir.(İNGEV, Prekarya ve Toplumsal Güvence,2022)

Kaynakça:

Aşağıdaki kaynaklar, makalenin orijinal metninde parantez içinde (in-text citation) belirtilmiştir:

• (İlhan, 2019)

• (Dik & Suğur, 2025)

• (Dilekoğlu Çalca & Aydın, 2022)

• (İNGEV, Prekarya ve Toplumsal Güvence, 2022)

• (Kurye Haber, 2022)

• (Türk İş Kanunu, 4857; Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 5510)

• (ILO, 2022)

• (Çağlayan & Bayrakcı, 2016)

• (Korkut, 2024)

• Yemeksepeti Express’de Kurye Olmak Kitapçığı (Ana Kaynak)

• Samet Özgül için sosyal medyada adalet isteyen bir hashtag çalışması (Sosyal Medya Atfı)