Moto Kuryelerden İlgili Bakanlıklara Çağrı: Trafik Kazalarına Karşı Gerçek Önlemler Alınmalı

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 12-15 Mart tarihlerinde gerçekleşen Motobike İstanbul Fuarı’nda, motosiklet kazalarının önlenmesine yönelik hazırlanan yasa tasarısı üzerine bir sunum yaptı. “1 Kural 1 Ömür” mottosunu taşıyan “Motosiklet Kazalarının Önlenmesine Yönelik Eylem Planı Çalışmaları” başlıklı sunumda, 2019-2024 yılları arasında gerçekleşen motosiklet kazalarına dair yaralanma ve ölüm sayıları, en çok ihlal edilen kurallar ve trafik denetim oranları gibi çeşitli istatistikler paylaşıldı. Ancak, kuryeler başta olmak üzere motosiklet sürücülerinin karşılaştığı yapısal sorunlar ve çözüm önerileri gündeme getirilmediği için sunumun ardından sosyal medyada ve kurye gruplarında tepkiler ortaya çıktı. Kuryeler ve motosiklet sürücüleri, kaza ve ölümlerin sorumluluğunun bireysel hatalara indirgenmesi ve diğer araç sürücüleri ile yetkililerin sorumluluklarının sunumda yer almamasından dolayı hayal kırıklığına uğradı.

Kurye Hakları Derneği, “Motosiklet Kazalarının Önlenmesine Yönelik Eylem Planı Çalışmaları”na dair değerlendirmeleri ve çözüm önerilerini içeren CİMER başvurusunu kamuoyu ile de paylaştı;

Kaza ve Ölüm Oranları Artıyor, Ancak Sorumluluk Yeterince Ele Alınmıyor

Bakan Yerlikaya’nın açıkladığı verilere göre, motosiklet kazaları 2019’da 44.229 iken, 2024’te 123.712’ye çıktı. Can kayıpları 866’dan 1.584’e yükseldi. Yaralananların sayısı ise 55.783’ten 151.368’e ulaştı. Kask kullanmama, sürücü belgesiz motosiklet kullanımı gibi ihlaller de ciddi şekilde arttı.

Ancak sunumda, kazaların yalnızca bireysel sürücü hatalarıyla açıklanması eksik bir yaklaşım olarak görülüyor. Kazaların oluşumunda altyapı eksiklikleri, trafik düzenlemelerinin yetersizliği, eğitim sistemindeki sorunlar ve patronların kuryeleri zorladığı ağır çalışma koşulları gibi faktörlerin de hesaba katılması gerekiyor.

Kurye Hakları Derneği: Çözüm İçin Gerçekçi Adımlar Atılmalı

Her yıl moto kurye ölümlerini raporlayan ve çözüm önerileri sunan Kurye Hakları Derneği, motosiklet kazalarına ilişkin ayrıntılı istatistiklerin kamuoyuyla paylaşılmasını önemli bulduklarını belirtti. Bu yıl ilk kez moto kurye kaza ve ölüm sayılarının açıklanması, sorunun boyutlarını görünür kılmak açısından kritik bir adım olarak değerlendirildi.

Ancak paylaşılan verilerin yanı sıra, kazalardaki sorumluluk zincirinin de detaylı şekilde ele alınması gerektiğine dikkat çeken Kurye Hakları Derneği, ilgili bakanlıkların cevaplaması için CİMER’e yaptığı başvuruyu kamuoyuyla da paylaştı. Yapılan başvuruda, kazaların önlenmesi için atılması gereken adımlar şöyle sıralandı:

Moto Kuryeler ve Sürücüler İçin Acil Talepler

1. Yol ve Trafik Altyapısının Güçlendirilmesi

• Karayolları Trafik Kanunu, artan motosiklet ve moto kurye sayısına uygun şekilde güncellenmelidir.
• Şehir içi ve şehirlerarası yollarda motosikletler için güvenli şeritler oluşturulmalıdır.
• Bozuk yollar, çukurlar, mazgallar ve kaygan zeminler hızlıca onarılmalı; motosiklet sürücüleri için güvenli hale getirilmelidir.
• Kavşaklar ve dönel kavşaklarda motosikletlerin fark edilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.
• Trafik ışıkları ve yol işaretleri, motosiklet sürücülerinin görüş alanına uygun hale getirilmelidir.
• Motosikletler için güvenli park alanları tahsis edilmelidir.

2. Motosiklet Eğitim ve Ehliyet Sisteminin Güçlendirilmesi

• Ehliyet eğitimleri kapsamlı hale getirilerek gerçek trafik şartlarını yansıtmalıdır.
• Moto kuryeler için güvenli sürüş eğitimi ve “Mesleki Yeterlilik Belgesi” zorunlu hale getirilmelidir.
• Defansif sürüş ve acil durum manevraları eğitim müfredatına dahil edilmelidir.
• Otomobil ve diğer araç sürücülerinin, trafikte motosikletleri fark etmelerini sağlayacak bilinçlendirme çalışmaları artırılmalıdır.

3. Moto Kuryeler İçin Güvence ve Daha İnsani Çalışma Koşulları

• Platform firmaları, hız temelli teşvik sistemlerine son vermeli ve güvenli sürüşü teşvik eden uygulamalar geliştirmelidir.
• Paket başı ödeme sistemi yerine sabit maaş ve güvenceli çalışma koşulları sağlanmalıdır.
• Çalışma saatleri makul düzeyde sınırlandırılmalı, aşırı mesailer nedeniyle kuryelerin yorgun düşmesi önlenmelidir.
• Kuryelere güvenlik ekipmanları işveren tarafından sağlanmalıdır.
• Sigorta ve iş güvencesi kapsamı genişletilmeli; iş kazaları ve meslek hastalıkları karşısında kuryeler koruma altına alınmalıdır.

4. Trafikte Diğer Araç Sürücülerinin Sorumluluğu Artırılmalıdır

• Motosikletlerin trafikteki hak ihlalleri (şerit ihlali, sıkıştırma, yol vermeme) caydırıcı cezalarla önlenmelidir.
• Araç sürücülerinin sinyal vermeden ani dönüş yapması ve kapı açma kazalarına karşı etkin denetimler artırılmalıdır.
• Ağır vasıtaların kör noktalarında motosikletlerin sıkıştırılmasını önlemek için yeni düzenlemeler getirilmelidir.
• Kavşaklarda motosikletlerin fark edilmesini artıracak işaretlendirme ve eğitim çalışmaları yapılmalıdır.

5. Motosiklet ve Ekipman Üzerindeki Vergi Yükü Hafifletilmelidir

• Motosikletler ve motosiklet ekipmanlarındaki Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) düşürülmelidir.
• Kask, mont, dizlik, eldiven ve bot gibi temel güvenlik ekipmanlarının fiyatlarının düşmesi için teşvik mekanizmaları oluşturulmalıdır.
• Avrupa standartlarına uygun koruyucu ekipmanların erişilebilirliği artırılmalı ve ithalat süreçleri kolaylaştırılmalıdır.
• Düşük kaliteli ekipmanların piyasaya sürülmesi engellenmeli, belirli standartları karşılamayan ürünlerin satışına izin verilmemelidir.

Kurye Hakları Derneği’nin başvurusuna nasıl bir yanıt verileceği merak konusu. Yetkililerin bu çağrıyı dikkate alarak somut adımlar atıp atmayacağı, motosiklet sürücülerinin güvenliği için yeni düzenlemelerin hayata geçirilip geçirilmeyeceği önümüzdeki süreçte netleşecek. Kuryeler, her gün canlarını riske atarak çalıştıkları bu sektörde artık sadece istatistiklerde anılmak değil, güvenli ve insanca çalışma koşullarına kavuşmak istiyor.