Güney Asya’nın Zehirli Havasında Kuryelerin Sağlık ve Yaşam Mücadelesi

Rest of World’un(Dünyanın Geri Kalanı) Hindistan, Pakistan ve Bangladeş’teki kuryelerin çalışırken soludukları havaya dair “Duman İçindeki Kuryeler” başlıklı araştırma*  gerçekleştirdi. Üç ülkede kuryelere hava kalitesini ölçen monitörler vererek yapılan araştırmada işçi sağlığı açısından çok çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı. Oldukça uzun olan araştırmaya dair özet bilgileri paylaşıyoruz. İlgilileri içinde araştırmanın ayrıntılarını inceleyebilecekleri linki alta bırakacağız.

İsviçre hava kalitesi izleme platformu IQAir’e göre Lahor (Pakistan) dünyanın en kirli şehri . Kasım ayında hava o kadar zehirliydi ki yetkililer şehir çapında karantina ilan etti, okulları, pazarları ve parkları dört gün süreyle kapattı ve insanlara evde kalmalarını tavsiye etti. Hava kirliliğinden en çok etkilenen mesleklerden birisi de kuryeler.

Kirliliğin Yoğun Olduğu Şehirler

Güney Asya’nın büyük şehirlerinde, özellikle kış aylarında hava kirliliği tehlikeli seviyelere ulaşıyor. Lahor, Yeni Delhi ve Dakka gibi şehirlerdeki yoğun kirli hava ve duman, bu bölgelerde yaşayan milyonlarca insan için ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor. Özellikle gig ekonomisi içinde çalışan moto-kurye ve taksi sürücüleri gibi dış mekan işçileri, kirliliğin zararlı etkilerine en açık gruplar arasında yer alıyor.

Gig Ekonomisi İşçilerinin Mücadelesi

Kirlilikle mücadele eden gig işçileri, günlerini yoğun trafik ve zehirli hava koşulları altında geçiriyor. Rest of World tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bu işçiler hücrelerde ağır gen hasarlarına neden olan, kansere yol açabilecek mekanizmaları tetikleyen maddelere ve “karsinojenik” kirleticilere maruz kaldıklarını ve sürekli olarak göz ve boğaz tahrişi, öksürük, baş dönmesi ve mide bulantısı gibi sağlık sorunları yaşadıklarını bildiriyor. Bu durum, bölgedeki hava kirliliğinin ciddiyetini ve bu sorunun insan sağlığı üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor.

Kirliliğin Nedenleri ve Etkileri

Hava kirliliğinin nedenleri arasında hızlı kentleşme, inşaat faaliyetleri, araç egzoz emisyonları ve kömürle çalışan enerji santralleri gibi faaliyetler bulunmaktadır. Ekim’den şubata kadar olan dönem, atmosferik koşulların kirlilik partiküllerinin yer seviyesine yakın birikmesine neden olduğu için hava kalitesi en kötü seviyede. Sağlık üzerindeki etkiler arasında, uzun süreli maruz kalmanın kalp hastalıkları, akciğer kanseri, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), alt solunum yolu enfeksiyonları, inme, tip 2 diyabet ve olumsuz doğum sonuçları gibi durumları tetiklediği bilinmektedir. Özellikle PM2.5 olarak bilinen 2.5 mikrometreden daha küçük partiküller, doğrudan akciğerlere ve potansiyel olarak kan dolaşımına girebilmekte, ciddi sağlık riskleri oluşturmaktadır.

Lahor’da Bir Moto-Kuryenin Yaşam Mücadelesi

Lahor, Güney Asya’nın en kirli havasına sahip şehirlerinden biri olarak bilinirken, burada yaşayan gig ekonomisi işçileri, zorlu hava koşullarının getirdiği sağlık sorunlarıyla karşı karşıya. Şehrin tarihî mahallesinde moto-kurye olarak çalışan Sami Iqbal, yaşadığı sağlık sorunlarını dile getiriyor: “Bir haftadır hasta oldum, muhtemelen sis yüzünden. Günde çok uzun saatler boyunca yollardayım.” Iqbal, her gün saatlerini Lahor’un yoğun trafiğinde ve zehirli sisin içinde geçiriyor fakat çalışma şartlarının ağırlığına rağmen, ekonomik zorunluluklar nedeniyle başka bir iş seçeneği bulunmuyor. Uzmanlar, bu partiküllerin kalp krizi ve akciğer hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.

Yetersiz Yönetim Çabaları ve Gig İşçilerinin Durumu

Yerel yönetimler, hava kirliliğini azaltmak için çeşitli önlemler almaya çalışsa da, bu çabalar genellikle yeterli olmamaktadır. Lahor ve Yeni Delhi’de yetkililer, yolları yıkayarak ve yapay yağmur oluşturmak için bulut tohumlama teknolojilerini deneyerek hava kalitesini iyileştirmeye çalışıyorlar. Çoğu zaman sadece geçici çözümler sunan bu yöntemlerin etkili olduğu konusunda ciddi şüpheler bulunmaktadır. Kirlilikle mücadelede yetersiz kalan yerel yönetim çabaları ve gig platformlarının işçilere sağlık destekleri konusunda yetersiz kalması, Iqbal gibi işçileri zor durumda bırakıyor. Iqbal, kirliliğe bağlı olarak gelişen sağlık sorunlarına karşın, günlük kazancını sürdürmek zorunda olduğunu ve bu durumun yaşam kalitesini doğrudan etkilediğini belirtiyor. Bu, sadece bir şehrin değil, tüm Güney Asya’da benzer koşullar altında çalışmak zorunda kalan gig işçilerinin karşılaştığı geniş çaplı bir sorunu yansıtıyor. Hava kirliliği, ekonomik zorluklar ve sağlık sorunları arasındaki karmaşık ilişki, bölgedeki çevresel ve sosyoekonomik adaletsizlikleri de gözler önüne seriyor.

* Hava Kirliliği Nasıl Ölçüldü? https://restofworld.org/2024/riders-in-the-smog-air-quality-methodology/

Zuha Siddiqui, Karaçi, Pakistan merkezli Rest of World’de Labor x Tech raporlama üyesidir.

Samriddhi Sakunia, Hindistan’ın Delhi kentinde yaşayan bağımsız bir gazetecidir.

Faisal Mahmud , Bangladeş’in Dakka kentinde yaşayan bir gazetecidir.