2024 Yılında En Az 6’sı Çocuk 63 Kurye Çalışırken Hayatını Kaybetti

Kurye Hakları Derneği’nin raporuna göre, geçtiğimiz yıl en az 63 kurye iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Bu ölümler, sektördeki iş güvenliği eksiklikleri, yetersiz yasal düzenlemeler ve yapısal sorunlarla ilişkilendirildi. Dernek, bu ölümlerin sadece bireysel kazalar olmadığını, sistemik eksikliklerin bir sonucu olduğunu belirtti.

Raporun tamamını okumak için; https://kuryehaklari.org/moto-kurye-olumleri-raporu-2024/

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre, 2024 yılında iş cinayetlerinde toplamda 1897 kişi hayatını kaybetti. Bu verilere göre, kurye ölümleri iş cinayetlerinin yüzde 3,32’sini oluşturuyor. Raporda, bu ölümlerin ciddiyetine dikkat çekilerek kapsamlı düzenlemeler yapılması gerektiği ifade ediliyor.

Kuryelerin Yaş Gruplarına ve Çalışma Alanlarına Göre Dağılımı

Kurye Hakları Derneği’nin raporu, yaşamını yitiren kuryelerin yaş dağılımlarını da detaylı şekilde ele aldı:

16-18 yaş arasında: 6 çocuk/genç kurye
19-27 yaş arasında: 34 kurye
28-50 yaş arasında: 17 kurye
51-64 yaş arasında: 6 kurye

Bu ölümler Türkiye genelinde 26 ile yayıldı ve en çok ölüm, 19 kayıpla İstanbul’da yaşandı. Çalışma türlerine göre, ölen kuryelerin 41’i pideci, dönerci, çiğköfteci, sucu gibi tekil işletmelerde, 14’ü Trendyol, YemekSepeti ve Paket Taksi gibi platform şirketlerinde esnaf kurye olarak, 8’i ise evrak kuryesi olarak çalışıyordu.

İstatistiklere Yansımayan Gerçekler: Motosiklet Kazaları

Trafik Şube Müdürlüğü’nün 2024 yılı Karayolu Trafik Kaza İstatistiklerine göre, motosiklet kazalarının toplam sayısı 94.095 olarak kaydedildi. Bu, aylık 7.841 ve günlük ortalama 261 kazaya denk geliyor. Ancak bu istatistiklerde, moto kurye kazaları ayrı bir başlık altında değerlendirilmediği için sektörel detaylara ulaşılamıyor.

Raporda yer verilen “ölümden dönen” kuryelerin anlatımları, sektörde yaşanan sorunların kişisel boyutlarını gözler önüne seriyor. Kaza sonrası uzun tedavi süreçleri, maddi kayıplar ve psikolojik travmalar kuryeler için hayatta kalmanın bile bir mücadele olduğunu ortaya koyuyor.

Ana Sorunlar: Hız Baskısı ve Uzun Çalışma Saatleri

Rapora göre, kuryelerin yaşamını tehdit eden temel sorunlar şunlar:

Hız baskısı
Paket başı ödeme sistemi
Uzun çalışma saatleri
Eksik ve kalitesiz ekipman
Zorlu hava koşullarında çalışmaya zorlanma
Etkisiz denetim mekanizmaları

Özellikle çocuk işçiliği ve yetersiz eğitimle sektöre dahil olan bireyler büyük bir riskle karşı karşıya. Raporda bu konunun altı çizilirken, çocuk işçiliğinin tamamen önlenmesi gerektiği vurgulandı.

Sorumluluk Çağrısı ve Çözüm Önerileri

Kurye Hakları Derneği, ölümlerin önlenebilir olduğunu belirterek yasa yapıcılar, işverenler, müşteriler ve medya dahil tüm taraflara sorumluluk çağrısı yaptı. Sektördeki yapısal sorunların çözümü için şu öneriler sunuldu:

Yasal düzenlemeler: Moto kuryelik, “Çok Tehlikeli Meslekler” sınıfına alınmalı ve mesleki yeterlilik belgeleri zorunlu hale getirilmeli.
Denetimler: Çalışma saatleri, kayıt dışı çalıştırma ve ekipman kalitesi gibi alanlarda sıkı denetimler yapılmalı.
Eğitim ve güvence: Kuryeler için trafik eğitimi, koruyucu ekipman ve sağlık sigortası sağlanmalı.
Altyapı: Motosiklet kullanıcılarına özel şeritler ve “motorcu dostu bariyerler” gibi düzenlemeler yapılmalı.
Çocuk işçiliği: 18 yaş altındaki çocukların çalıştırılmasına yönelik denetimler artırılmalı ve tamamen önlenmeli.

“İş Cinayetleri Görmezden Gelinemez”

Raporda, kuryelerin maruz kaldığı sistemik sorunların üstünün örtülmemesi gerektiği ve bu sorunların işçi sağlığı ve güvenliği odaklı olarak çözüme kavuşturulması gerektiği belirtildi. Kurye ölümlerinin kayıt altına alınmasının ve kamuoyuyla paylaşılmasının insan hayatını hiçe sayan sistemlere karşı bir direniş aracı olduğu ifade edildi.

Dernek, ölen kuryeler için adalet, hayatta kalanlar için ise güvence talep ederek sorumluların harekete geçmesi çağrısında bulundu.